डॉ. वि. भि. कोलते यांनी या पुस्तकात अत्यंत सूक्ष्मतेने सामाजिक परिस्थितीचे विश्लेषण केले आहे. संतांनी कोणत्या सामाजिक रूढींचा विरोध केला होता एवढेच त्यांनी दाखवून दिले नाही तर हेही सांगण्याचा प्रयत्न केला की, सामाजिक परिस्थितीनेही संतांच्या उपदेशाला खोलवर प्रभावित केले. हे योग्यच आहे. आपल्या विषयाचे प्रतिपादन करण्याची जी पद्धत त्यांनी आत्मसात केली ती निश्चितच वैज्ञानिक आहे.
डॉ. कोलत्यांनी या थोड्याशा पानांमध्ये विचार करण्यासाठी पुष्कळ सामग्री प्रस्तुत केली आहे. किती तरी ठिकाणी त्यांच्या पुस्तकात अगदी नवीन आणि चकित करणाऱ्या गोष्टींचे दाखले मिळतील. विचारांना उत्तेजन देणे आणि विद्वानांना अधिक विचारांसाठी प्रेरित करणे कोणत्याही अध्ययनाला गौरवाची गोष्ट आहे. या दृष्टीने डॉ. कोलत्यांच्या या पुस्तकाचे मोठे महत्त्व आहे. त्यांच्या विवेचनाची पद्धत गंभीर आणि मौलिक आहे. ते इतिहासाला कोरड्या सत्याचे बाड मानून चालले नाहीत. जे लोक हीन आणि दलित आहेत, जे शेकडो वर्षांपासून अवमानित व शोषित आहेत त्यांच्याबद्दल त्यांच्या हृदयात सहानुभूतीचा भाव आहे. दलितांबद्दलच्या प्रेमामुळे त्यांना कुठे कुठे कठोर भाषेचा प्रयोग करावा लागला पण ते भावविवश न होता तर्क आणि प्रामाणिकपणे प्रेरित झाले. त्यांचे हे पुस्तक विचारांना उत्तेजन देणारे आहे.
– हजारीप्रसाद द्विवेदी, प्रस्तावनेतून